1 + 1 = 3
HSP verwerken informatie en overige prikkels anders dan niet-HSP
De meerwaarde van hooggevoeligheid wordt optimaal aangesproken in verbinding met anderen.
Hoeveelheid verwerkte prikkels
In eenzelfde situatie verwerken HSP-ers meer prikkels dan niet HSP-ers
Hiermee bedoelen we dat HSP-ers meer indrukken opdoen en meer nuances opmerken.
De hoeveelheid prikkels die verwerkt moet worden is dus groter.
Naast dat er in een zelfde situatie meer en gedetailleerdere prikkels worden waargenomen, komen de prikkels ook harder binnen. Ze worden intenser beleefd.
Voorbeelden van prikkels die een HSP-er helemaal over de kling kunnen jagen:
- Een klapperende deur
- Een felle TL lamp
- Een pittige smaak
- Een kriebelige sjaal
- Een hoge luchtvochtigheid
- Het gezoem van een computer
- Het labeltje van een trui
- Etc...
Maar ook zaken als emoties (van zichzelf en van anderen), sfeer, medicijnen, pijnprikkels komen harder binnen.
Negatieve óf positieve spiraal
Over het algemeen geldt dat hoe groter je mentale en fysieke fitheid hoe minder heftig ‘onschuldige’ prikkels binnenkomen. Omgekeerd geldt ook dat hoe vaker en langer je overprikkeld bent, hoe sensitiever je voor allerlei prikkels wordt en hoe makkelijker je in een nieuwe overprikkeling terechtkomt.
Naast je mentale en fysieke fitheid zijn ook de manier waarop je met je gevoeligheid en jezelf omgaat essentieel in het reguleren van binnenkomende prikkels.
Wat betreft de inzet van je talenten is er sprake van een wisselwerking. Hoe meer je jouw specifieke talenten inzet, hoe minder last je hebt van allerlei prikkels. Én, hoe minder last je hebt van allerlei prikkels hoe makkelijker het is om je talenten in te zetten. En leven in je talenten is een stuk aangenamer dan leven in overprikkeling.
Diepgaande verwerking
Hoog gevoelige mensen verschillen ook in wat we noemen ‘diepgaande verwerking van informatie en prikkels. Zelfs nadat een situatie allang voorbij is, is een HSP-er vaak nog bezig is met de verwerking van deze informatie. Een van de nadelen hiervan is dat het de sensitieve mens trager maakt. Een van de voordelen is dat het probleemoplossend- en innovatief vermogen sterker aanwezig zijn. “Het kost wat, maar dan heb je ook wat” wordt weleens gezegd.
De diepgaande verwerking zorgt er dus voor dat de ‘processing’ van informatie langer doorgaat. Daarnaast is onder de fMRI-scanner te zien dat bij bepaalde opdrachten bij HSP meer hersendelen actief zijn dan bij niet-HSP (Acevedo et al. 2014-2018). Dit wil zeggen dat bij de verwerking van een prikkel meer hersendelen worden betrokken.
Een voorbeeld:
Een HSP’er en een niet-HSP’er kijken samen naar het journaal. Na afloop blijft de HSP’er doordenken over wat hij gezien heeft. Wat betekent dit voor de wereld? Wat is de achtergrond van deze gebeurtenis? Hoe zou het verder gaan? Wat is het verband tussen de verschillende gebeurtenissen? En nog vele andere vragen passeren de revue. Als een echte Sherlock Holmes proberen de hersenen van de sensitieve mens de kluwe aan informatie te ontwarren.
Voor de niet-HSP’er is het klaar zodra het journaal afgelopen is. Die gaat door naar het volgende programma.
Grensbewaking
Zowel de grotere hoeveelheid prikkels die verwerkt moet worden, de intensiteit van de prikkels en de diepgaande verwerking ervan zorgen ervoor dat hoog sensitieve mensen eerder overprikkeld raken. Een natuurlijke neiging van veel HSP-ers is om zich dan af te zonderen, zich te verliezen in dagdromen of op andere manieren af te haken. Dat is jammer, want juist in het in verbinding blijven met anderen liggen belangrijke kansen om overprikkeling te voorkomen.
Maar het openstaan voor prikkels en gerichtheid op de ander kunnen er ook voor zorgen dat emoties van anderen worden overgenomen. Je ervaart de emoties van de ander dan alsof ze van jezelf zijn. Je bent opeens intens verdrietig, boos of blij. Daarmee verlies je het contact met jezelf. En dat is uitputtend. Het zorgt ervoor dat je over je eigen grenzen gaat en dat zelfzorg steeds moeilijker wordt.
Ook op een subtieler niveau is een goede grensbewaking belangrijk. Als je de prikkels ‘verkeerd’ interpreteert, wordt de verkeerde informatie aan en binnen je hersenen doorgegeven. Dit zorgt ervoor dat je hormonen reageren op verkeerde informatie. Als dit te lang duurt en/of te vaak gebeurt, kan dit van invloed zijn op de werking van je organen. En daardoor kunnen fysieke klachten ontstaan. Die op hun beurt weer zorgen voor overprikkeling. De negatieve spiraal is in werking getreden.