Etiketten plakken om
gewoon te kunnen zijn
Zin of onzin van hokjes denken
Veel HSP hebben een hekel aan etiketten plakken en hokjes denken. Als mens ben je namelijk per definitie meer dan elk van je eigenschappen. En jezelf in (laten) delen naar een eigenschap kan je in alle opzichten beperken. Toch kan het zinvol zijn om hooggevoeligheid als dusdanig te labelen. Het kan zorgen voor herkenning en begrip. Paradoxaal genoeg zal je naarmate je je eigenschap meer herkent en erkent het label steeds minder vaak nodig hebben.
Terminologie en definitie HSP
De term HSP is in 1996 geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe en onderzoeker Elaine N. Aron. HSP staat voor highly sensitive person.
Veel gebruikte termen in het Nederlands zijn
- hoogsensitief persoon (HSP)
- hooggevoelig persoon (HP)
- zeer gevoelig persoon
- sterk sensitief persoon
- hoog alert persoon
- fijngevoelig persoon
Met de term ‘hoog’ wordt bovengemiddeld bedoeld.
In de wetenschappelijke literatuur worden ook de termen sensory processing sensitivity (SPS) en environmental sensitivity (ES) gebruikt.
Werking zenuwstelsel
Hoogsensitiviteit is het gevolg van hoe het zenuwstelsel werkt en wordt in de biologie van het zenuwstelsel omschreven als een hogere gevoeligheid voor prikkels. In onderzoeken met de fMRI scanner zien onderzoekers verschillen in hoe delen van de hersenen van wel en niet hooggevoelige personen oplichten. Hoogsensitieve mensen zijn gevoeliger voor prikkels (zowel interne prikkels als externe prikkels). Ze nemen meer prikkels waar, verwerken de prikkels dieper en leggen meer verbindingen.
Voorbeelden van interne prikkels zijn emoties, pijnprikkels, schommelingen in de bloedsuikerspiegel, dorst.
Voorbeelden van omgevingsprikkels zijn licht, geluid, geur, emoties van anderen, warmte, sfeer.
Kern: meer, diepere en bredere verwerking van prikkels
In basis is het een neutrale eigenschap. Wel of niet hoog sensitief zijn is niet beter of slechter. Het is wel anders.
Wanneer een hooggevoelig en een niet-hooggevoelig persoon gevraagd wordt naar de foto hiernaast te kijken, zal de HSP-er waarschijnlijk meer details waarnemen. Bovendien zal de meer sensitieve persoon de informatie waarschijnlijk dieper verwerken. En door associëren op wat hij meent te zien.
Zo kan het gebeuren dat de niet-HSP-er een vrouw ziet die aan het werk is. Punt.
En dat de HSP-er een reisleidster in een vakantieland ziet en zich afvraagt welk land dat zou kunnen zijn. Om vervolgens een aantekening in zijn agenda te maken om die avond vrienden die in het buitenland wonen te appen.